Hakemli ve Hakemsiz Dergi Nedir?

Dergiler çeşitli özellikleri açısından sınıflandırılmaktadır. Örneğin ulusal dergiler, uluslararası dergiler, hakemli dergiler, tek kör hakemli dergiler, çift kör hakemli dergiler, açık hakemli dergiler vb. Bu yazımızda hakemli dergi ve hakemlik türleri hakkında kısa bilgiler vereceğiz.

Hakemli Dergi: Dergiye gönderilen makalelerin yayınlanıp yayınlanamayacağı hususundaki kararı; sadece dergi editörünün vermediği, gelen makalelerin alan uzmanı olarak kabul edilen hakemlere gönderildiği, hakem incelemeleri sonrası hakemlerin raporuna göre yayınlanma veya red kararının verildiği dergiler Hakemli Dergi olarak adlandırılmaktadır. Bu gibi dergiler tek taraflı kör hakemlik, çift taraflı kör hakemlik veya açık hakemlik yöntemlerinden birini kullanmaktadırlar.

Kör Hakemli Dergi: Dergiye gönderilen makaleler hakemlere iletildiğinde hakemler ve yazarlar eğer birbirini bilmiyor/göremiyor ise (hakem veya yazarın birbirini tanımasına sebep olacak etmenler ortadan kaldırıldı ise) bu süreç kör hakemlik süreci olarak adlandırılır. Her iki taraf (Yazar ve Hakem) birbirini bilmiyor ise Çift Taraflı Kör Hakemlik süreci işliyor demektir. Hakem yazarı biliyor ancak yazar makalesine hangi hakemin atandığını bilmiyor ise Tek Taraflı Kör Hakemlik (tek taraflı anonimlik) süreci işletiliyor demektir. Bazı dergiler “kör hakemlik” terimi yerine “anonim hakemlik” ifadesini kullanmaktadır.

Çift Kör Hakemlik süreci kulağa hoş gelse de bu yöntemi uygulamak bugün pek mümkün görülmemektedir. Çift Kör Hakemlik yönteminin dezavantajları konusundaki bu yazıyı inceleyebilirsiniz. Dolayısıyla bugün bir çok dergi açık hakemlik sürecini işletmektedir.

Açık Hakemli Dergi: Bazı dergiler ise kör hakemlik süreci yerine açık hakemlik sürecini işletmektedir. Bu durumda hakem de yazar da birbirini bilir yani yazar makalesinin hangi hakemde olduğunu, hakem ise kimin makalesini incelediğini bilir/görür.

Hakemsiz Dergi: Dergiye gönderilen makalelerin yayınlanıp yayınlanmayacağına dergi editörünün karar verdiği dergilerdir. Genelde popüler dergiler bu şekilde çalışır. Bu gibi dergilerde makalelerin hakemlere gönderilme, hakem kararına göre yayımlama/yayımlamama süreci söz konusu değildir.

Açık veya kör hakemlik sistemini yürütmek İSteyen kişiler hangi makale yönetim sistemini kullanabilir?

Eğer bir dergi kurmak, derginizde makale inceleme sürecini istediğiniz zaman açık, istediğiniz zaman kapalı sistemle yönetmek istiyorsanız Açık Dergi Sistemi OJS‘yi kullanabilirsiniz. OJS yukarıda bahsedilen 3 farklı yöntemin de kullanılmasına imkân tanımaktadır.