CrossRef DOI ve DataCite DOI Arasındaki Farklar

ojsdergi
- Mayıs 31, 2024

Hangi DOI Hangi Durumlarda Kullanılır?

Dijital içeriklerin kimliklendirilmesi ve yönetimi, akademik ve araştırma dünyasında büyük önem taşır. Bu alanda en çok kullanılan sistemlerden biri, Dijital Obje Tanımlayıcıları (DOI – Digital Object Identifier) sistemidir. DOI’ler, dijital içeriklerin benzersiz bir şekilde tanımlanmasını sağlayarak, bu içeriklerin bulunabilirliğini ve erişilebilirliğini artırır. DOI sağlayıcıları arasında en bilinenleri CrossRef ve DataCite’dir. Peki, CrossRef DOI ve DataCite DOI arasında ne fark vardır? Hangi durumda hangisini kullanmalıyız?

CrossRef DOI Nedir?

CrossRef, 2000 yılında akademik yayıncılık sektöründe işbirliğini teşvik etmek amacıyla kurulan bir DOI kayıt ajansıdır. CrossRef’in ana hedefi, akademik ve profesyonel içeriğin dijital olarak tanımlanması ve keşfedilmesini sağlamaktır.

CrossRef’in Özellikleri ve Hizmetleri

  1. Odak Alanı: CrossRef, akademik dergiler, konferans bildirileri, kitap bölümleri ve diğer akademik yayınlar için DOI’ler sağlar. Akademik makaleler, tezler, editöryal yazılar gibi çeşitli yayın türlerine odaklanır.
  2. Hizmetler:
    • Referans Bağlama: CrossRef’in temel hizmetlerinden biri, yayınlar arasındaki atıf bağlantılarını sağlamaktır. Bu, akademik çalışmalarda kaynakların doğrulanmasını ve takip edilmesini kolaylaştırır.
    • Metadata Depolama: CrossRef, yayınların detaylı metadata bilgilerini depolar ve bu bilgilerin keşfedilmesini sağlar.
    • Benzerlik Kontrolü: Yayıncıların, makalelerin benzerliğini kontrol etmelerine yardımcı olan araçlar sunar.
    • Plagiarism Detection: CrossCheck hizmeti ile intihal kontrolü yaparak, akademik dürüstlüğü teşvik eder.

CrossRef’in Kullanım Alanları

  • Akademik Dergiler: Bilimsel makalelerin yayımlandığı dergiler.
  • Konferans Bildirileri: Bilimsel konferanslarda sunulan bildiriler.
  • Kitaplar ve Kitap Bölümleri: Akademik yayıncılığın bir parçası olarak yayımlanan kitaplar.

DataCite DOI Nedir?

DataCite, 2009 yılında araştırma verilerini yönetmek, paylaşmak ve yeniden kullanmak amacıyla kurulan uluslararası bir DOI kayıt ajansıdır. DataCite’in ana amacı, araştırma verilerinin erişilebilirliğini ve yeniden kullanılabilirliğini sağlamaktır.

DataCite’in Özellikleri ve Hizmetleri

  1. Odak Alanı: DataCite, genellikle araştırma verileri, veri setleri, yazılım, teknik raporlar, tezler ve diğer araştırma çıktıları için DOI’ler sağlar. Araştırma projelerinin sonuçları ve verilerine odaklanır.
  2. Hizmetler:
    • Metadata Yönetimi: Araştırma verilerinin detaylı metadata bilgilerini depolar ve keşfedilmesini sağlar.
    • Veri Keşfi: Araştırma verilerinin bulunabilirliğini artıran araçlar sunar.
    • Veri Yönetim Planları: Araştırma verilerinin yönetimini kolaylaştıran planlar ve araçlar sağlar.
    • Erişilebilirlik ve Yeniden Kullanılabilirlik: Verilerin uzun vadeli erişilebilirliğini ve yeniden kullanılabilirliğini destekler.

DataCite’in Kullanım Alanları

  • Araştırma Verileri: Bilimsel çalışmaların veri setleri.
  • Yazılım: Araştırmalar için geliştirilen yazılım ve kodlar.
  • Teknik Raporlar ve Tezler: Araştırma projelerinin sonuçlarını içeren raporlar.

CrossRef ve DataCite: Hangi Durumda Hangisi Kullanılmalı?

  • Akademik Yayınlar İçin: Eğer DOI almak istediğiniz içerik bir akademik makale, konferans bildirisi veya kitap bölümü ise, CrossRef doğru seçim olacaktır. CrossRef, bu tür içerikler için özel hizmetler ve araçlar sunar.
  • Araştırma Verileri ve Çıktıları İçin: Eğer DOI almak istediğiniz içerik bir veri seti, yazılım veya teknik rapor ise, DataCite doğru seçim olacaktır. DataCite, bu tür içeriklerin yönetimi ve paylaşımı için özel olarak tasarlanmıştır.

Sonuç

CrossRef ve DataCite, her ikisi de bilimsel ve akademik bilginin dijital olarak tanımlanması ve yönetilmesi için önemli araçlar sunar. Ancak, içerik türüne göre doğru DOI sağlayıcısını seçmek, bu içeriklerin keşfedilmesi ve kullanılabilirliği açısından büyük önem taşır. Akademik yayınlar için CrossRef, araştırma verileri ve çıktıları için ise DataCite tercih edilmelidir.

Soru: Akademik Makaleler Aynı Zamanda Araştırma Verisi Değil Midir?

Birçok kişi, akademik makalelerin araştırma verilerini içerdiğini ve bu nedenle aynı DOI sağlayıcısı tarafından yönetilmesi gerektiğini düşünebilir. Ancak, akademik makaleler ve araştırma verileri arasında önemli farklar vardır ve bu farklar, neden farklı DOI sağlayıcıları kullanıldığını açıklar. Akademik makaleler ve araştırma verileri arasındaki bu farklar nelerdir ve hangi durumlarda CrossRef ve DataCite DOI’leri kullanılmalıdır?

Cevap: Akademik Makaleler ve Araştırma Verileri Arasındaki Farklar

Akademik Makaleler

Tanım: Akademik makaleler, bilimsel dergilerde yayımlanan ve belirli bir araştırma konusunu ele alan yazılı belgelerdir. Bu makaleler, genellikle araştırma sonuçlarını, metodolojiyi, tartışmayı ve literatür değerlendirmesini içerir.

İçerik: Metin, tablolar, grafikler ve sonuçlar. Makalenin kendisi, araştırma sürecinin nihai ürünüdür.

DOI Sağlayıcısı: CrossRef, akademik makalelerin dijital olarak tanımlanması ve bulunabilirliğini sağlamak için özelleşmiştir.

Araştırma Verileri

Tanım: Araştırma verileri, akademik çalışmalarda toplanan ham veriler veya analiz edilmiş veri setleridir. Bu veriler, araştırmanın dayanağını oluşturur ve başka çalışmalar için yeniden kullanılabilir.

İçerik: Ham veri setleri, ölçüm sonuçları, deneysel veriler, anket sonuçları, yazılım kodları ve diğer dijital araştırma çıktıları.

DOI Sağlayıcısı: DataCite, araştırma verilerinin tanımlanması, yönetimi ve yeniden kullanılabilirliğini sağlamak için özelleşmiştir.

Neden Ayrı DOI Sağlayıcıları?

1. Farklı İçerik Türleri

  • Akademik Makaleler: Bilimsel bulguların yayınlandığı makaleler genellikle metin tabanlıdır ve belirli bir formatta sunulurlar. CrossRef, bu tür belgelerin referans bağlaması ve keşfedilmesi konusunda uzmanlaşmıştır.
  • Araştırma Verileri: Veriler, çok çeşitli formatlarda ve türlerde olabilir (csv dosyaları, görüntüler, yazılım kodları, vb.). DataCite, bu çeşitlilikteki dijital nesnelerin yönetimi ve paylaşımı konusunda uzmanlaşmıştır.

2. Farklı Kullanım Amaçları

  • Akademik Makaleler: Genellikle sonuçların yayımlanması ve akademik tartışmaya katılım amacı taşır. CrossRef, akademik literatürün keşfini ve atıf bağlantılarını kolaylaştırır.
  • Araştırma Verileri: Bilimsel araştırmanın temeli olarak yeniden kullanımı ve doğrulama amacıyla paylaşılır. DataCite, veri setlerinin bulunabilirliğini ve yeniden kullanılabilirliğini destekleyen hizmetler sunar.

3. Farklı Metadata Gereksinimleri

  • Akademik Makaleler: Makale başlığı, yazarlar, özet, yayın tarihi ve dergi bilgileri gibi belirli metadata gereksinimleri vardır.
  • Araştırma Verileri: Veri türü, veri toplama yöntemleri, veri boyutu, formatı, erişim bilgileri ve lisanslama gibi farklı metadata gereksinimleri vardır.

Akademik Makaleler ve Araştırma Verilerinin Birlikte Kullanımı

Bir akademik makale aynı zamanda araştırma verilerini de içeriyorsa, her iki tür DOI de kullanılabilir. Bu durumda:

  • Makale İçin CrossRef DOI: Makale metni için bir CrossRef DOI alınır. Bu, makalenin kendisinin bulunabilirliğini ve atıf yapılmasını sağlar.
  • Veri Seti İçin DataCite DOI: Makalede kullanılan veya üretilen veri setleri için ayrı bir DataCite DOI alınır. Bu, veri setlerinin ayrı olarak bulunabilirliğini ve yeniden kullanılabilirliğini sağlar.

Sonuç

Akademik makaleler ve araştırma verileri, farklı DOI sağlayıcıları tarafından yönetilir çünkü farklı türde içeriklerdir ve farklı kullanım amaçlarına hizmet ederler. CrossRef, akademik yayınların keşfi ve referans bağlaması için mükemmel bir araçtır, DataCite ise araştırma verilerinin yönetimi ve paylaşımı için idealdir. Bu nedenle, akademik makaleler ve araştırma verileri için doğru DOI sağlayıcısını seçmek, bu içeriklerin etkili bir şekilde yönetilmesi ve paylaşılmasını sağlar.

DOI Nedir ve Nereden Alınır: Crossref mi Zenodo mu?

Ücretsiz DOI Nasıl Alınır? DOI Kaydı Nasıl Yapılır?

Kategori

Dergi / Makale / Akademi / Bilim

Anahtar Kelimeler:

akademik makalelerAraştırma VerileriCrossRef DOIDataCite DOI

Konu yoruma kapalıdır.

0
    0
    Sepetiniz
    Sepetiniz boşMağazaya Dön
    Alışverişe devam et