Dergi yayıncılığı, bilimsel ve akademik araştırmaların paylaşılmasında önemli bir rol oynamaktadır. Ancak, bu yayınların doğru kitlelere ulaşması ve uygun okuyucu kitlesine erişilebilmesi gerekmektedir. İşte bu noktada, dergi indeksleme süreci devreye girmektedir. Bu yazıda, dergi indekslemesinin ne olduğunu, amaçlarını ve temel standartlarını ele alacağız.
İndeksleme Nedir?
Dergi indeksleme, bir derginin önemli veritabanlarına dahil edilmesi ve arama motorlarında kolayca bulunabilmesi için yapılan bir süreçtir. Bu süreç, derginin metinlerini tarayarak içerikleri hakkında bilgi toplayan ve bu bilgileri belirli kriterlere göre indeksleyen endeksleme sistemleri tarafından gerçekleştirilir. İndeksleme, dergilerin doğru kitleye ulaşmasını, görünürlüğünü artırmasını ve bilimsel itibarını güçlendirmesini sağlar.
Genel İndeksler
Genel indeksler, farklı disiplinlerdeki dergileri kapsayan ve geniş bir kitleye hitap eden endeksleme sistemleridir. Bu indeksler, farklı alanlardaki dergileri kategorize ederek araştırmacıların geniş bir veritabanında bilgiye erişmesini sağlar. İşte genel indekslerin bazı özellikleri ve alanlarına ilişkin daha fazla bilgi:
- Web of Science (WoS): Bilimsel ve akademik yayınları kapsayan önemli bir genel indekstir. WoS, birçok disiplindeki dergileri indeksler ve bunlara atıflar yaparak bilimsel etkileyiciliği değerlendirir. Social Sciences Citation Index (SSCI), Science Citation Index Expanded (SCI) ve Arts & Humanities Citation Index (AHCI) gibi alt indeksler içerir. WoS, birçok araştırmacı ve akademisyen tarafından yayın takibi ve atıf analizleri için yaygın olarak kullanılan bir kaynaktır.
- Scopus: Çok çeşitli disiplinlerdeki dergileri kapsayan ve büyük bir veritabanına sahip olan genel bir indekstir. Scopus, bilimsel makaleleri, konferans bildirilerini, kitap bölümlerini ve patentleri indeksler. Bu indeks, dergilerin bibliyografik bilgilerini, atıf verilerini ve çeşitli metrikleri içerir. Scopus, araştırmacıların etkili literatür taraması yapmasını ve yayınlarının etkisini değerlendirmesini sağlar.
- PubMed: Biyomedikal ve sağlık bilimleri alanındaki dergileri kapsayan önemli bir genel indekstir. PubMed, biyomedikal araştırmaları, tıbbi literatürü ve sağlıkla ilgili konuları kapsayan makaleleri içerir. Tıbbi araştırmacılar, doktorlar ve sağlık profesyonelleri, PubMed’i güncel araştırmaları takip etmek ve sağlıkla ilgili bilgileri bulmak için sıklıkla kullanır.
- Google Scholar: Geniş bir akademik veritabanını tarayan ve araştırmaları, makaleleri, tezleri ve diğer akademik kaynakları içeren bir genel indekstir. Google Scholar, yayınları ve atıfları tarar ve araştırmacıların çeşitli disiplinlerdeki literatüre erişmesini sağlar. Araştırmacılar, Google Scholar’ı genellikle kapsamlı bir şekilde araştırma yapmak ve literatür taraması yapmak için kullanır.
Örneklerin her biri farklı disiplinlerdeki yayınları kapsayan genel indekslerdir. Bu indeksler, araştırmacıların çeşitli disiplinlerdeki en güncel araştırmalara, literatüre erişmesini ve atıf analizi yapmasını sağlar. Araştırmacılar ve akademisyenler, genel indekslerdeki dergilere erişerek geniş bir bilgi kaynağına sahip olurlar.
Özel İndeksler
Özel indeksler, belirli bir disiplin veya alan içinde yer alan dergileri kapsayan endeksleme sistemleridir. Bu indeksler, bir derginin o alandaki önemini ve etkisini göstermek için tasarlanmıştır. Aşağıda, özel indekslerin bazı özelliklerini ve alanlarını açıklayan daha fazla bilgi bulunmaktadır:
- PsycINFO: Psikoloji alanında önemli bir özel indeksleme veritabanıdır. Psikolojiye ilişkin dergileri kapsar ve psikoloji araştırmalarının geniş kapsamlı bir kaynağıdır. Psikolojiye ilgi duyan araştırmacılar, PsycINFO’da yer alan dergilere erişerek güncel çalışmaları takip edebilirler.
- IEEE Xplore: Elektrik ve elektronik mühendisliği, bilgisayar bilimi ve ilgili teknoloji alanlarındaki dergileri kapsayan önemli bir özel indeksleme veritabanıdır. IEEE Xplore, bu alanlardaki araştırmaları ve gelişmeleri izlemek isteyen mühendisler ve bilim insanları için bir kaynaktır.
- MEDLINE: Tıp ve sağlık bilimleri alanındaki dergileri kapsayan bir özel indeksleme veritabanıdır. MEDLINE, biyomedikal araştırmaları, klinik çalışmaları, farmakolojiye ilişkin yayınları ve diğer tıbbi konuları içerir. Tıp alanındaki araştırmaları takip etmek isteyen doktorlar, araştırmacılar ve sağlık profesyonelleri için önemli bir kaynaktır.
- EconLit: Ekonomi ve işletme alanındaki dergileri kapsayan bir özel indeksleme veritabanıdır. Ekonomiyle ilgili yayınları içerir ve ekonomi araştırmalarını, makroekonomik analizleri, finansal çalışmaları ve diğer ilgili konuları kapsar. Ekonomi alanında çalışan akademisyenler ve araştırmacılar için önemli bir bilgi kaynağıdır.
- ERIC: Eğitim alanındaki dergileri kapsayan bir özel indeksleme veritabanıdır. Eğitim araştırmalarını, pedagojik çalışmaları, öğretim metotlarını ve eğitim politikalarını içerir. Öğretmenler, eğitimciler ve eğitim araştırmacıları için önemli bir kaynaktır.
Bu örnekler, özel indekslerin farklı disiplinlerdeki dergileri kapsadığını ve belirli alanlardaki araştırmaları takip etmek isteyenler için büyük bir kaynak olduğunu göstermektedir. Her bir özel indeks, ilgili alanın özelliklerine göre farklı endeksleme kriterleri kullanır ve bu kriterlere göre dergileri değerlendirir. Araştırmacılar, ilgi duydukları disiplinlerdeki özel indekslerin içerdiği dergilere erişerek en güncel ve ilgili çalışmaları takip edebilirler.
Temel İndeksleme Standartları
Dergi indeksleme standartları, endeksleme sistemlerinin belirli kriterlere göre dergileri değerlendirmesini sağlar. Bu standartlar, derginin kalitesini, yayın etiğini ve bilimsel değerini ölçmeyi hedefler. Standartlar arasında aşağıdakiler yer alır:
- Hakem Değerlendirmesi: Dergilerdeki makalelerin kalitesini değerlendiren hakem süreci önemli bir standarttır. Endeksleme sistemleri, derginin hakem değerlendirmesi sürecini inceleyerek kalite standartlarını değerlendirir. Kurulumunu, güncelleme ve destek hizmetlerini verdiğimiz Hakemli Akademik Yayın Sistemi OJS, gelişmiş bir hakem değerlendirme sürecine sahiptir ve dergide gerçekleştirilen işlemler kayıt altına alınır. OJS kullanan dergi sahipleri veya editörler gerekli durumlarda makalelerle ilgili süreçlere erişebilir ve indeks kurumlarının istediği verileri kendileri ile paylaşabilir.
- Yayın Etiği: Dergi indeksleme sistemleri, yayıncılık etiğine uygunluğu değerlendirir. Bilimsel dürüstlük, intihal, telif hakkı ihlalleri gibi konulara dikkat edilir. Telif hakları, açık erişim standartları ve etik kurallar gibi hususlar değerlendirme sürecinde dikkate alınan en önemli başlıklardır.
- İçerik Kalitesi: Dergilerin içerik kalitesi, endeksleme için önemli bir faktördür. Derginin konusu, orijinallik düzeyi, metodolojik yaklaşım gibi faktörler dikkate alınır.
İndeksleme Neden Gereklidir?
- Ulaşılabilirlik: İndeksleme, dergilerin geniş bir okuyucu kitlesine ulaşmasını sağlar. Veritabanlarında yer alan dergilere kolayca erişilebilir, arama motorlarında daha görünür hale gelirler.
- İtibar: İndekslenmiş bir dergi, bilimsel toplumda daha itibarlı kabul edilir. Endeksleme, derginin kalitesini ve yayın etiğine uygunluğunu gösterir, bu da derginin itibarını artırır.
- Okuyucu Sayısı: İndeksleme, derginin okuyucu sayısını artırır. Araştırmacılar, genellikle endekslenmiş dergilere daha fazla güvenirler ve bu dergileri takip ederler. Bu da derginin okuyucu kitlesini genişletir.
Sonuç
Dergi indeksleme, dergilerin doğru kitleye ulaşmasını sağlayan, görünürlüğünü artıran ve bilimsel itibarını güçlendiren önemli bir süreçtir. Genel indeksler ve özel indeksler, farklı alanlarda yayın yapan dergilerin kategorize edilmesini ve daha geniş bir kitleye ulaşmasını sağlar. İndeksleme, dergilerin ulaşılabilirliğini, itibarını ve okuyucu sayısını artırır. Bu nedenle, dergi yayıncıları ve araştırmacılar için indeksleme sürecine önem vermek büyük bir öneme sahiptir.
Uluslararası Makale Yayın Standartları ile uyumlu bir dergi platformu kurmak istiyorsanız bizimle iletişime geçmeyi ihmal etmeyiniz. Akademik dergi kurulumu konusunda her türlü soru için bizimle iletişime geçebilirsiniz…
Konu yoruma kapalıdır.